ایرانشناسی. جرثقیل های باستان درساخت تخت جمشید»

موضوع :پدربزرگ جرثقیل های امروزه

تا حالا تخت جمشید رااز نزدیک دیده ای ؟ حتی اگرآنجا نرفته باشی،لابد عکس هایش رادرکتاب های درسی یا تاریخی روی دیواره هایا ظرف های زیبا دیده اید.یکی از چیز هایی که در تخت جمشید جالب است ستون سنگی بسیار بلند آن است که با ظرافت تراشیده شده است.وقتی به انها نگاه می کنید،اولین سوالی کهبه ذهن می رسد،که سنگ ها چطور روی هم گذاشته شده است؟

در تخت جمشید 873ستون با ارتفاعمتروجود دارد،برروی هر کدام از این ستون ها در سر آن به دو شکل اسب یا گاو وجود دارد که در هر کدام وزنی به 150هزار کیلو گرم وجود دارد.

خب این مجسمه ها چطور تا انجا رفته اند؟ شاید تعجب کنید اگر بگویم آنها از جرثقیل استفاده می کردند؛البته جرثقیل های گذشته کمی با جرثقیل های مدرن امروزه فرق داشته است.

شادوف

4هزار سال قبل مصری ها از وسیله ای برای بالا بردن اجسام استفاده می کردند که <شادوف>نام داشت وپدر جرثقیل های امروزی بود،شادوف هرچند برای اب برداشتن از رودخانه یا چاه استفاده می شد؛اما خیلی زود دگر نواحی باستانی مورد استفاده قرار گرفت وکامل تر شد.این وسیله از یک بازوی بلند ویک تکیه گاه عمودویک تکیه گاه افقی،یک وزنه ی تعادل درسربازووسطل درسر دیگربازو تشکیل شده است.

یونانی ها و رومی ها وایرانی های باستان این وسیله را کامل کردن و تناب و قرقره های اهنی به آن اضافه کردن و این وسیله پیچیده تر شد و بهاین ترتیب جرثقیل ها پیشرفته تر می شد.

قرقره های مرکب

با پیدا شدن قرقره های فی در تخت جمشید باستان شناسان فکری کردند که مهندسان هخامشی از وسیله ای به نام قرقره های مرکب برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده کنند که اولین ان جرثقیل ها هستند.

قرقره های مرکب انواع مختلفی داشتند مثلا با استفاده از قرقره های مرکب سه تایی میتوانست با 1 کیلو گرم نیرو وزنی به 3 کیلو گرم را بلند کند؛این وسیله از ترکیب قرقره،چرخ وطناب ساخته شده بود وبا نیروی حیوانات یا انسان ها کار می کردومی توانست وزنی بهتن را بلند کند.

برخی از محققان معتقدند که ابن سینا دانشمند معروف ایرانی در کتابی به نام «معیارالقول»جرثقیلی را طراحی کرد که با چرخ دنده،پیچ دنده و قرقره های ثابت و متحرک ساخته شده بود؛این جرثقیل هابه شکلی ساخته شده بود که می توانست با30کیلو نیرو،وزنی با30هزار کیلو را بلند کند.این جرثقیل ها کامل تر شد که در میلادی از قدرت بخار برای حرکت دادن جرثقیل استفاده می شد.

امروزه جرثقیل های خیلی با مدل و قدیمی با آن فرق دارندو با موتور های الکتریکی و سیستم هید رولیک کار می کنند،اما هنوزهم اساس کار های آنها مثل جرثقیل های باستان کار میکند.

«برگرفته از مجله ی رشد»